De laatste loodjes tot de Omgevingswet – deel 2 (copy)

Onder de Ow is het uitgangspunt dat zoveel mogelijk milieubelastende activiteiten (mba’s) onder algemene regels gaan vallen. Daarmee vervallen sommige vergunningplichten onder de Ow, maar er ontstaan ook enkele nieuwe. Wat verder verandert is dat niet alleen het Rijk, maar ook decentrale overheden in hun eigen regelgeving vergunning- en meldingsplichten kunnen opleggen. 

Het overgangsrecht in de Invoeringswet (art. 4.13) bepaalt dat een onherroepelijke vergunning voor activiteiten die onder de Ow vergunningplichtig blijven, straks geldt als een vergunning voor diezelfde mba’s met dezelfde vergunningvoorschriften. Voor activiteiten waarvoor in een bestaande vergunning voorschriften staan, maar die als mba onder de Ow niet langer vergunningplichtig zijn, geldt dat de vergunningvoorschriften hiervoor automatisch worden omgezet naar maatwerkvoorschriften voor deze mba’s (zoals in de huidige situatie in een maatwerkbesluit).

Voor activiteiten waarvoor in het huidige stelsel géén vergunningplicht geldt, maar straks onder de Ow wel, geldt op grond van het overgangsrecht (art. 4.14 Invoeringswet) dat vanaf inwerkingtreding van de Ow automatisch een omgevingsvergunning is verleend voor deze mba’s, mits de activiteiten ongewijzigd worden voortgezet. Deze vergunning is (op enkele uitzonderingen na) twee jaar geldig. Golden er vóór de inwerkingtreding van de Ow maatwerkvoorschriften voor een activiteit, dan gelden deze onder de Ow als voorschriften in de automatisch tot stand gekomen tijdelijke omgevingsvergunning voor deze mba (art. 8.1.5 Invoeringsbesluit).

Voor activiteiten waarvoor onder het huidige stelsel alleen een melding is ingediend op grond van het Activiteitenbesluit milieubeheer, geldt dat deze melding automatisch wordt omgezet in een melding onder de Ow, wanneer het onder het nieuwe stelsel verboden is deze mba zonder melding te verrichten (art. 8.1.1 Invoeringsbesluit). Bestaande maatwerkbesluiten op grond van het Activiteitenbesluit milieubeheer worden onder de Ow maatwerkvoorschriften of vergunningvoorschriften. Op grond van het overgangsrecht (art. 8.1.5 Invoeringsbesluit) geldt dat de bestaande maatwerkvoorschriften in een maatwerkbesluit vergunningvoorschriften worden voor activiteiten die onder de Ow vergunningplichtige mba’s zijn (voor de duur van twee jaar). Voor activiteiten die onder de Ow niet vergunningplichtig zijn, blijven de maatwerkvoorschriften als maatwerkvoorschriften in stand (behalve wanneer op grond van artikel 4.5 Ow geen maatwerkvoorschrift kan worden gesteld).

Voor bedrijven is het belangrijk om na te gaan welke mba’s zij uitvoeren en of voor deze mba’s veranderingen plaatsvinden in de vergunning- en/of meldingsplichten op rijks- en decentraal niveau. Deze informatie is per mba te vinden in hoofdstuk 3 en hoofdstuk 4 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Hoewel nog niet alle omgevingsplannen en waterschapsverordeningen zijn afgerond, is het mogelijk om in de twee bruidsschatten na te gaan welke vergunning- en meldingsplichten tijdelijk gelden en daarna in de definitieve decentrale regelgeving kunnen worden opgenomen. Overigens is het zinvol om hierbij in gedachten te houden dat vergunning- en meldingsplichten voor mba’s kunnen wijzigen als deze worden uitgevoerd in combinatie met andere mba’s of andere activiteiten, vanwege de samenhang die hiertussen kan bestaan. Dit behandel ik niet in dit artikel.

Voor bedrijven is het verder belangrijk om in beeld te hebben hoe hun (maatwerk- of vergunning-) voorschriften worden voortgezet onder de Ow. Dit bepaalt of ze actie moeten ondernemen om hun vergunde activiteiten te behouden. 

Voor het bevoegd gezag is het nuttig om op 1 januari een overzicht te hebben van alle voormalige inrichtingen in het werkgebied, waarbij is vermeld uit welke mba’s deze bestaan. Bij voorkeur staat daar meteen bij in welke paragrafen in hoofdstuk 3 van het Bal de mba’s zijn aangewezen, en of er voor deze mba’s een vergunningplicht geldt. Ook is het handig om te weten welke algemene regels (incl. een eventuele meldingsplicht) voor deze mba’s aanwezig zijn in hoofdstuk 4 van het Bal, en of er modules met algemene regels voor deze mba’s van toepassing zijn in hoofdstuk 5 van het Bal. Daarnaast is het raadzaam om te weten of voor de betreffende mba’s verplichtingen gelden op grond van de bruidsschatten, zodat bekend is welke decentrale regels tijdelijk gelden en er geanticipeerd kan worden op toekomstige definitieve decentrale regelgeving. 

Uiteraard is kennis van het overgangsrecht ook voor het bevoegd gezag nuttig, al hoeft dit er in tegenstelling tot vergunninghouders niet voor te zorgen dat de activiteiten vergund blijven. Maar bewustzijn over hoe de vergunde situatie er onder de Ow uitziet voor de bedrijven in het werkgebied, vergemakkelijkt ook voor het bevoegd gezag het voortbouwen op deze situatie met nieuwe vergunningen of maatwerkbesluiten.